Waarom houten snijplanken kromtrekken of scheuren

Snijplanken zijn een essentieel onderdeel van elke keuken, maar regelmatig ontstaat er een probleem waarbij ze kromtrekken of zelfs scheuren. Dit is vooral het geval bij houten snijplanken. Het kromtrekken en scheuren van hout komt door de aard van het materiaal. In dit artikel bespreken we de meest populaire houtsoorten voor snijplanken in België en Europa, evenals de factoren die bijdragen aan de prijsverschillen tussen verschillende snijplanken.

Hout 

Hout is een natuurproduct dat reageert op zijn omgeving, vooral op vocht en temperatuurveranderingen. Wanneer één kant van de plank langdurig vochtig blijft, terwijl de andere kant droog blijft, kan de interne spanning toenemen, wat leidt tot kromtrekken of scheuren. Dit kan ook voorkomen door onjuiste behandeling, zoals het alleen oliën van de bovenkant en niet de onderkant.

De meest populaire houtsoorten in België en Europa

Historisch gezien werd een slagersblok, ook wel kapblok genoemd, vaak gemaakt van beukenhout. Deze houtsoort was (en is nog steeds) overvloedig aanwezig in de natuur van België en Europa, waardoor het een voor de hand liggende keuze was. Beukenhout heeft een fijne nerf en is relatief hard, wat het geschikt maakt voor intensief gebruik in de keuken.

Slagersblok

Een slagersblok werd traditioneel erg dik gemaakt, wat extra stevigheid gaf doordat er meer lijm gebruikt kon worden. Dit is echter niet het geval bij dunnere snijplanken. Voor gewone dunne snijplanken zou ik beukenhout daarom niet aanraden, omdat het vatbaar is voor scheuren en kromtrekken bij veelvuldig gebruik en blootstelling aan vocht.

Een ander belangrijk kenmerk van slagersblokken is dat ze meestal gemaakt worden van kopshout. Hierbij staan de houtvezels verticaal, wat resulteert in een slijtvast oppervlak. Hoewel kopshout minder snel slijt, is het niet per se sterker dan langshout, maar het biedt wel meer duurzaamheid in een keukenomgeving waar intensief gesneden wordt.

Dikte van houten snijplank cruciaal

Door dit onderscheid tussen slagersblokken en gewone snijplanken te maken, wordt duidelijk dat de dikte van het hout en de manier waarop het hout wordt gebruikt, cruciaal zijn voor de duurzaamheid en levensduur van het product.

Eikenhout niet aanbevolen

Een andere veel voorkomende houtsoort in onze regio is eikenhout. Hoewel eik sterk en duurzaam is, wordt het over het algemeen niet aanbevolen voor snijplanken vanwege het hoge gehalte aan looizuur. Dit zuur kan in voedsel terechtkomen en een onaangename smaak veroorzaken. Bij goed gedroogd eikenhout is dit risico zo goed als onbestaande.

Esdoorn niet populair voor snijplanken

Esdoorn, hoewel populair in sommige regio’s, wordt hier minder vaak gebruikt voor snijplanken. Deze houtsoort kan namelijk een hoge interne spanning ontwikkelen wanneer het in contact komt met vocht, wat kan leiden tot kromtrekken en scheuren, vooral als de plank niet goed wordt onderhouden. Esdoorn kan wel gebruikt worden in kopshouten snijplanken, waarbij het gecombineerd wordt met andere houtsoorten om de spanning beter te verdelen en te neutraliseren.

Hoewel esdoorn zeer geschikt is voor meubels, waar vocht geen grote rol speelt, is het minder ideaal voor snijplanken vanwege de gevoeligheid voor vochtgerelateerde problemen.

De meest geschikte houtsoorten

Na vele tests in onze winkel weten we welke houtsoorten geschikt zijn voor snijplanken. Dit zijn acacia, okkernoot (walnoot) en kersenhout. Deze houtsoorten hebben een natuurlijke weerstand tegen kromtrekken en scheuren en reageren beter op vocht- en temperatuurveranderingen. Bovendien hebben ze een fraaie uitstraling en voelen ze prettig aan bij gebruik in de keuken.

Grote prijsverschillen tussen houten snijplanken

Het prijsverschil tussen houten snijplanken hangt vaak samen met de gebruikte houtsoorten en de constructiemethode. Goedkopere snijplanken bestaan meestal uit enkele brede latten die tegen elkaar gelijmd zijn met D3 houtlijm. Deze lijm is vochtbestendig, maar kan geen langdurige blootstelling aan vocht verdragen. Dit betekent dat de plank na verloop van tijd kwetsbaar wordt voor kromtrekken, scheuren en delaminatie (het loslaten van de gelijmde lagen).

Duurdere, duurzame snijplanken worden echter gemaakt met D4 houtlijm. Dit is een lijmsoort die watervast is en bestand is tegen langdurige blootstelling aan vocht. Deze planken zijn vaak steviger en hebben een langere levensduur. Vooral in een keukenomgeving waar regelmatig contact met vocht onvermijdelijk is. Daarnaast worden premium planken vaak uit kleinere stukken hout opgebouwd in een patroon, wat de interne spanning beter verdeelt en kromtrekken voorkomt.

Conclusie

Houten snijplanken kunnen, wanneer ze niet goed worden onderhouden of wanneer de verkeerde houtsoorten worden gebruikt, kromtrekken of scheuren. Door de juiste houtsoorten te kiezen, zoals acacia, okkernoot of pruimenhout, en te investeren in een plank die met watervaste D4-lijm is gemaakt, kan dit probleem grotendeels worden voorkomen. Bovendien zijn deze houtsoorten niet alleen praktisch, maar ook esthetisch aantrekkelijk, waardoor ze een waardevolle toevoeging zijn aan elke keuken.

Bij het kiezen van een snijplank is het belangrijk om niet alleen naar de prijs te kijken. Kijk ook naar de materialen en de bouwkwaliteit. Een goede snijplank kan jarenlang meegaan, mits de juiste keuze wordt gemaakt en je er goed voor zorgt.

Chef & Knife Belgium 

Als kookwinkel gespecialiseerd in messen, levert Chef & Knife Belgium zowel aan de horeca als aan hobbykoks en iedereen die houdt van kwaliteitsvol en professioneel materiaal met advies en service. Op afspraak kan je altijd terecht in de winkel te Brakel met al je vragen en om messen te testen.

Chef & Knife Belgium is gespecialiseerd in Japanse keukenmessen zoals Kikuichi: handgemaakte messen met een eeuwenoude geschiedenis. Daarnaast ook een assortiment kookgerei en kooktoestellen voor de fervente hobbykok.

In onze eigen slijperij slijpen we met passie voor het vak en met de grootste precisie alle keukenmessen, scharen en ander huishoudelijk snijgereedschap.

Volg ons via Facebook of Instagram voor de nieuwste aanbiedingen.